Κάθαρσις του Νοός

Τό έργο της καθάρσεως του νού είναι δικό μας, η επιτυχημένη όμως έκβαση του είναι καρπός της Χάριτος του Θεού. Η κάθαρση του νού τελικά είναι χαρισματική. Αυτό αποτελεί ισχυρή ενθάρρυνση και παραμυθία γιά τον πνευματικό αγωνιστή, ώστε να μη λυγίζη μπρός στις δυσκολίες της προσπαθείας ταύτης. Κάνοντας αυτό το χρέος του θα δοκιμάσεη τη γλυκύτητα της Θείας Παρουσίας και συνέργειας μέσα του, πράγμα που θα διώξη ό,τι αρνητικό στόν αγώνα του, κάνοντας τον ωραίο, γοητευτικό, ποθητό, παρόλες τις δυκολίες του. Η κανονική κίνηση και πορεία του νού είναι πορεία υπερβάσως της "επιφανείας" των αισθητών, δηλαδή των επιφαινομένων-"η αίσθησις και τα αισθητά εις υπουργίαν του νού έκτισται".- Αυτός είναι ο αρχικός προορισμός της αισθήσεως σε κάθε μορφή της, ο υπηρετικός. Γι' αυτό και υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ νού και αισθήσεως. Η φυσική ενέργεια του νού είναι αντίθετη από την ενέργεια των αισθήσεων. Αυτό οφείλεται στην "διαφοράν και ετερότητα" που τις χαρακτηρίζει. Ο νούς αποβλέπει στις νοερές και ασώματες ουσίες. Ο νούς τις αντιλαμβάνεται με ό,τι είναι ο ίδιος. Η αίσθησις έχει ως αντικείμενο της τα αισθητά και σωματικά πράγματα. Και ενεργεί φυσικώς δυνάμει των ικανοτήτων που της εδόθησαν για τον σκοπό αυτό. Εάν ο νούς κάνη το λάθος να παραμείνη σε ό,τι φαίνεται, με άλλα λόγια μόνο στο επίπεδο των αισθήσεων χωρίς να επιχειρήση να ξεπεράση το πλέγμα των αισθητών, ενεργεί παθολογικά. Δημιουργεί εγωιστική σχέση με τις αισθήσεις. Τις κάνει δικές του, αλλά και γίνεται όμοιος τους. Γι 'αυτό και φροντίζει να επινοή τις σαρκικές ηδονές παρανοώντας τη φύση και το σκοπό της λειτουργίας των αισθήσεων, αλλά και τη φύση και το σκοπό της δικής του λειτουργίας. Επομένως για την κατάσταση αυτή, στην οποία καταντάει ο νούς ως δούλος των αισθήσεων του, δεν φταίνε οι αισθήσεις καθ 'εαυτές, γιατί οι αισθήσεις αξιολογικά είναι καλές ως έργο και κτίσμα Θεού. Συνεπώς δεν είναι καταρχήν διαβλητή η σχέση νού-αισθήσεων. Αντίθετα είναι επιβεβλημένη για να υπάρξη ως ύπαρξη.

Η θεολογική θεώρηση του θέματος στη βάση του μας πληροφορεί, ότι ο νούς είναι ως έργο και κτίσμα Θεού καλός από τη φύση του. Στο νού του ανθρώπου κυρίως αναφέρεται η "κατ' εικόνα Θεού" δημιουργία του. "Εικών του Θεού ων ο ημέτερος νούς το οικείον εν εαυτώ έχει, όταν εν τοις ιδίοις μένη και μη πόρρω της εαυτού κινήται φύσεως".

"Ού δύναται καθαρθήναι ο νούς άνευ ομιλίας και θεωρίας Θεού"

ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΘΑΡΣΕΩΣ ΤΟΥ ΝΟΟΣ:

1.Πρακτική φιλοσοφία, η μοναχική άσκηση, η φιλόπονος υπακοή και τήρησις των Εντολών του Χριστού.

2. Η φυσική θεωρία, η αληθινή γνώση της αιτίας των όντων, η πέρα της επιφανείας, ανακάλυψη των βαθυτέρων λόγων που προσδιορίζουν όσα φαίνονται.

3. Η θεολογική μυσταγωγία ή η Θ ε ο λ ο γ ί α. (χαρισματικό). Δηλαδή η μύηση και χειραγωγία του νού στο δρόμο που θα τον οδηγήσει στην Ομοίωση του με τον Θεό, έτσι που να γίνει ικανός να προσκολληθή τόσο πολύ σ' αυτόν, ώστε να μη βλέπει πιά τίποτε άλλο εκτός από το άρρητο κάλλος, και την απερίγραπτη ωραιότητα του Θεού. Η βίωση του σταδίου αυτού είναι περισσότερο από κάθε άλλου σταδίου βίωση χαρισματική και αποτελεί εξαίσιο δώρο του Θεού σε λίγους εκλεκτούς - Έλλαμψι του Ακτίστου Φωτός.